นักชีวโมเลกุล เจ้าของรางวัลโนเบล แนะวิธีช่วยชะลอวัย อายุยืน
เราคงเคยสงสัยว่าเหตุใดสิ่งมีชีวิตอย่างมนุษย์เราจึงแก่เฒ่าจนอวัยวะในร่างกายเสื่อมสภาพลงไปอย่างไร้ทางหยุดยั้ง และจะมีวิธีไหนที่จะทำให้ความอ่อนเยาว์คงอยู่กับเรานานๆ ได้ไหม…ปัจจุบันนี้นักวิทยาศาสตร์ได้สืบสาวพบต้นตอแห่งความแก่และวิธีที่จะช่วยชะลอวัยได้อีกด้วย
มีงานวิจัยที่น่าสนใจ และเป็นที่กล่าวขวัญกันอย่างมากในหมู่นักวิจัย คือ เรื่องของหน่วยพันธุกรรมของคนเรา ที่เรียกว่า “โครโมโซม” ซึ่งเป็นตัวควบคุมลักษณะทางร่างกายและการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย
โครโมโซมมี 23 คู่ 46 อัน เราลองนำเอามา 1 คู่มาดูดังภาพ จะเห็นว่า 1 คู่มี 2 อันเชื่อมติดกัน ตรงปลายสายโครโมโซม จะมีลักษณะคล้ายหมวกคลุมอยู่ (สีแดงในภาพ) เรียกว่า ทีโลเมียร์ (Telomere) เวลาเซลล์แบ่งตัว เจริญเติบโตขึ้นทุกๆ ปี ทีโลเมียร์จะสั้นลง
ในคนหนุ่มสาวทีโลเมียร์จะยาวกว่าคนสูงอายุ ทีโลเมียร์จะเป็นตัวป้องกันปลายสายโครโมโซมต่ออนุมูลอิสระต่างๆ ที่จะมาทำลาย ถ้าไม่มีตัวนี้ปลายสายจะบานออก และจะเชื่อมติดกับปลายสายอันอื่น ทำให้สูญเสียหน้าที่และแตกสลายไป
ทีโลเมียร์เปรียบเหมือนปลอกพลาสติกที่หุ้มปลายเชือกผูกรองเท้า ซึ่งช่วยป้องกันไม่ให้ปลายบานออก เวลาสนปลายเชือกเข้ากับรูของรองเท้าก็จะสะดวกง่ายดาย แต่ถ้าไม่มีปลอกพลาสติกหุ้ม ปลายสายเชือกจะบานออก ก็จะใช้งานไม่ได้
"ทีโลเมียร์ที่สั้นลงหมายความว่า อายุของเราก็สั้นลงด้วย"
แต่ธรรมชาตินั้นก็ได้สร้างเอนไซม์ตัวหนึ่ง ที่จะมาช่วยให้ดำรงสภาพความยาวของทีโลมียร์เอาไว้ เรียกว่า เอนไซม์ทีโลเมอร์เรส (Telomerase) เอนไซม์ตัวนี้ช่วยทำให้ทีโลเมียร์ไม่สั้นลงเร็วเกินไป เซลล์ปกติแบ่งตัวแต่ละครั้งมันจะสั้นลงบ้าง จำนวนครั้งของการแบ่งตัวก็มีจำกัด นั่นหมายความว่าถ้าเอนไซม์ตัวนี้ทำงานได้ดี เราก็จะมีอายุยืน แต่ถ้าเอนไซม์ตัวนี้ทำงานได้น้อยลง อายุเราก็จะสั้นลง
ผู้ที่ค้นพบเอนไซม์ตัวนี้ คือ ดร.อลิซาเบท แบล็คเบิร์น (Elizabeth Blackburn) เธอเป็นศาสตราจารย์ด้านชีวโมเลกุล จากผลงานการค้นคว้าเรื่องนี้ เธอและคณะได้รับรางวัลโนเบล สาขาสรีรวิทยาทางการแพทย์ในปี 2009
งานวิจัยของ ดร. แบล็คเบิร์น พบอีกว่า ภาวะทีโลเมียร์สั้นลงมีความสัมพันธ์กับโรคต่างๆ คือ โรคมะเร็ง โรคติดเชื้อ โรคหัวใจ โรคเบาหวาน ภาวะดื้อต่ออินซูลินภาวะสมองเสื่อม โรคอ้วน และในภาวะความเครียดเรื้อรัง
ในเซลล์ปกติ ความสามารถในการแบ่งตัวของเซลล์ จะถูกจำกัดโดยความยาวของทีโลเมียร์ พบว่า ทีโลเมียร์จะสั้นลงทุกครั้งที่เซลล์แบ่งตัว และเมื่อมีการแบ่งตัวหลายๆ ครั้งจนทีโลเมียร์สั้นถึงระดับหนึ่งแล้วเซลล์ก็จะตายลง
ในเซลล์มะเร็งมันสามารถจะแบ่งตัวได้โดยไม่จำกัด มากกว่าร้อยละ 90 ของเซลล์มะเร็งจะมีการสร้างและการทำงานของเอนไซม์ทีโลเมอร์เรสผิดปกติ เราสามารถตรวจพบในชิ้นเนื้อที่เป็นมะเร็ง และในเซลล์ที่เผชิญกับสารอนุมูลอิสระ ทีโลเมียร์จะสั้นลงเร็วกว่าเซลล์ปกติ
ผลการวิจัยจากการทำการทดลองกับอาสาสมัครพบว่า มีปัจจัยการใช้ชีวิตที่ช่วยเร่งให้เทโลเมียร์สั้นลง เช่น การทานอาหารพวกเนื้อแดง, อาหารที่มีน้ำตาลมาก, การสูบบุหรี่อยู่เป็นประจำ เป็นต้น ส่วนการรับประทานอาหารจำพวกถั่ว ธัญพืชไม่ขัดสี น้ำผลไม้สด อยู่เป็นประจำจะช่วยชะลอการสั้นลงของเทโลเมียร์ได้
หลายปีต่อมา ดร.อลิซาเบท แบล็คเบิร์น ได้มีความสนใจในเรื่องของจิตใจกับผลของสุขภาพ จึงได้ทำการศึกษาทดลองโดยให้อาสาสมัคร 30 คนฝึกเจริญสติ ในสถานที่ฝึกสมาธิในรัฐโคโลราโด วันละ 6 ชั่วโมง นานต่อเนื่องเป็นเวลา 3 เดือน วิธีการคือ การทำจิตให้รู้ตัวทั่วพร้อมอยู่กับปัจจุบันขณะ และการทำสมาธิ เจริญภาวนา
หลังจากสามเดือนผ่านไปเธอพบว่า การทำงานของเอนไซม์เทโลเมอเรสของอาสาสมัครทำงานได้ดีขึ้นโดยเฉลี่ยถึง 30 เปอร์เซ็นต์ ทั้งยังเพิ่มปริมาณการหลั่งเอนไซม์ดังกล่าวขึ้นด้วย ซึ่งเป็นปัจจัยที่เอื้อต่อการชะลอวัยและการมีอายุยืน
และอีกหนึ่งการทดลอง จากการศึกษาของผู้หญิงที่มีสุขภาพดี 239 คน พบว่าผู้ที่จิตใจไม่โลดโผน จากการทำสมาธิ และฝึกสติให้อยู่กับปัจจุบัน มีเทโลเมียร์ที่ยาวกว่าผู้ที่มีความคิดฟุ้งซ่านอย่างมีนัยสำคัญ จากการทดลองที่หลากหลายในยุคปัจจุบันจะเห็นได้ว่า ยิ่งวิทยาศาสตร์เจริญก้าวหน้ามากเท่าไหร่ ยิ่งจะช่วยพิสูจน์คำสอนของพระพุทธเจ้าได้ชัดเจนมากขึ้นเท่านั้น
ดร.อลิซาเบท แบล็คเบิร์น ยังคงใช้การทำสมาธิในชีวิตประจำวันอยู่เสมอ เธอบอกว่า “การฝึกจิตใจให้เฉียบแหลมซึ่งช่วยให้เธอหลีกเลี่ยงโหมดที่วุ่นวายและฟุ้งซ่าน และเคล็ดลับของการมีสุขภาพที่ดีทั้งกายและใจไม่ใช่การไว้ทุกข์กับอดีต กังวลเกี่ยวกับอนาคต หรือคาดเดาปัญหา แต่ให้อยู่กับปัจจุบันขณะ”
การดูแลสุขภาพกายเป็นสิ่งที่สำคัญ แต่สิ่งที่สำคัญไม่ยิ่งไปกว่ากันเลย คือการดูแลสุขภาพจิตใจ เพราะจิตใจที่ดี นอกจากจะช่วยให้มีสุขภาพดี ชะลอวัยได้แล้ว ยังทำให้เรามีความสุขจากใจที่สงบ มีสติอยู่กับปัจจุบันขณะได้มากขึ้นอีกด้วย เราจึงควรดูแลคุณภาพกายและใจไปควบคู่กันไปอย่างสม่ำเสมอ
ถ้าหากคุณเป็นคนหนึ่งที่อยากดูแลสุขภาพจิตใจด้วยการเรียนรู้การทำสมาธิและฝึกสติแบบง่ายๆ ก็สามารถมาร่วมเข้าเรียนใน คอร์สสมาธิออนไลน์กลั่นใจให้เป็นสุข ซึ่งเป็นคอร์สเรียนฟรีตลอดหลักสูตร ไม่เสียค่าใช้จ่าย สมัครหรืออ่านรายละเอียดเพิ่มเติม คลิกที่นี่
